Gentryfikacja słów kluczowych: jeśli mieszkasz na wsi, być może nigdy nie spotkałeś tego niezręcznego terminu. Jednak w obszarach metropolitalnych mieszkańcy stają w obliczu często emocjonalnego i silnie kontrowersyjnego trendu zmian miejskich. Wyjaśniamy tutaj, co to znaczy, jak to się dzieje i co z tego wynika.
Definicja „gentryfikacji” w dużych miastach
Początki terminu „gentryfikacja” sięgają lat sześćdziesiątych XX wieku, kiedy brytyjska socjolog Ruth Glass zaobserwowała zmianę populacji w londyńskiej dzielnicy Islington: silniejsze finansowo grupy wyparły ze swoich domów mieszkańców o długiej tradycji, którzy mieli mniej pieniędzy. Naukowiec porównał ten proces ze zmianami w XVIII wieku: w tym czasie niższa szlachta (angielska szlachta) przeniosła się ze wsi do miasta i wypędziła biednych. Na tej podstawie Glass nazwał to zjawisko „gentryfikacją”. Od tego czasu „gentryfikacja” opisuje przemiany, które zachodzą głównie w obszarach śródmiejskich.
Fazy gentryfikacji
- Przyczyna: pustostany sprzyjają rozkładowi
Jeśli właściciele nie mogą lub nie chcą remontować swoich kamienic, niektórzy najemcy wprowadzają się do bardziej atrakcyjnych mieszkań. Mieszkańcy o długiej tradycji często nie mają nic przeciwko: doceniają stosunkowo niski czynsz, znane otoczenie z małymi sklepami, warsztatami i starymi budynkami fabrycznymi. Ale stopniowo coraz więcej przestrzeni życiowej jest pustych, a stan budynków i mieszkań pogarsza się. Dzieje się tak często w dużych miastach, których rdzeń został zniszczony podczas wojny. Młodzi ludzie z niewielkimi pieniędzmi korzystają z możliwości mieszkania w takich domach za mniej. Studenci zakładali wspólne mieszkania, artyści pracownie. Badacze nazywają tych nowoprzybyłych „pionierami”. - Zmiana
wizerunku „Pionierom” udaje się poprawić sytuację życiową dzięki dobrym pomysłom i zaangażowaniu, zmieniając w ten sposób wizerunek dzielnicy. W opuszczonych sklepach powstają puby, kluby i kawiarnie. Miejsca spotkań przyciągają do dzielnicy nie tylko przyjaciół i znajomych twórcy, ale także innych. Poprawia się publiczny wizerunek niegdyś nieatrakcyjnego kwartału. I to sprawia, że piłka się toczy … - Bogaci przyciągają bardziej zamożnych
ludzi, tak zwanych „gentryfikatorów”, czują pociąg do ducha optymizmu i świeżego, kreatywnego i modnego wizerunku i chcą zanurzyć się w nowym, ekscytującym środowisku. Inwestorzy szybko odkrywają, analizują i wreszcie spełniają wymagania i życzenia tych zainteresowanych: kupują budynki i rozpoczynają gruntowne remonty. Mieszkania oferowane są zamożnym klientom. - Wzrost czynszu i przemieszczenie
Po uruchomieniu rozwój ten nabiera tempa. Czasami materiał budowlany jest nie tylko odnawiany, ale uzupełniany o nowoczesne elementy. Z biegiem czasu na ten obszar przybywało coraz więcej osób o „wyższym statusie”. Luksusowe remonty zmieniają życie w dzielnicy - a wraz z nimi asortyment towarów. W sąsiedztwie zamożnych mieszkańców powstają drogie sklepy i restauracje: za zmianą strukturalną idą nowe struktury społeczne. Wielu mieszkańców o długiej tradycji nie stać już na podwyżki czynszów i poziom cen w sklepach i są zmuszeni do wyprowadzki. Niegdyś zaniedbana dzielnica mieszkaniowa przekształciła się w ekskluzywną dzielnicę, w której obecnie mieszkają głównie bogaci „gentryfikatorzy”.
Na przykład w trakcie gentryfikacji stare budynki fabryczne są przekształcane w modne formy wypoczynku.
Konsekwencje gentryfikacji
- korzyści
Przede wszystkim gentryfikacja pociąga za sobą unowocześnienie dotychczas raczej skromnych dzielnic miejskich. Ma to wiele konsekwencji: wzrasta jakość podaży mieszkań, niwelowane są braki w rozwoju miast. Firmy dostrzegają teraz atrakcyjność pejzażu miejskiego. Zwycięzcami gentryfikacji są zatem niewątpliwie właściciele i znawcy branży nieruchomości. Dzięki ich inwestycjom mniej mieszkań jest wolnych. W wyniku tego procesu życie w śródmieściu znów staje się coraz bardziej popularne: rozkwitają możliwości edukacyjne, a także działalność kulturalna. W tym czasie wzrasta również przestępczość.
Okazji wyjścia na miasto jest teraz mnóstwo w nowoczesnych barach, restauracjach czy galeriach. Kwitnie również turystyka - podróżnicy chcą odkrywać nową, modną scenę. Wszystko to poprawia gospodarkę miasta i wpływy z podatków.
- niekorzyść
Po drugiej stronie przegrani: biedne społeczeństwo, przesiedleńcy. Gentryfikacja odbywa się ich kosztem. Życie w miastach staje się coraz droższe, a wielu z nich ma w centrum pracę i rodzinę. Ale ci, których nie stać już na ceny wynajmu, muszą iść gdzie indziej. Bez szans! Poszkodowani muszą porzucić swoje znajome otoczenie, pożegnać się ze znajomym i poczuciem bezpieczeństwa. Nierzadko dochodzi do konfliktów z powodu zmiany mieszkańców. Często słabsi cierpią z powodu poważnych następstw psychologicznych. W najgorszym przypadku cykl może doprowadzić do bezdomności.
Dlatego gentryfikacja jeszcze bardziej podkreśla nierówność społeczną. W rezultacie traci się różnorodność, która jest dobrem ważnym zwłaszcza na obszarach metropolitalnych. Poważne konsekwencje stawiają również państwo przed nowymi wyzwaniami: aby nadal zapewnić przestrzeń życiową przesiedleńcom, potrzebne są środki publiczne.
Przykłady w niemieckich miastach
Niemcy również odczuwają skutki gentryfikacji - doskonały przykład: Prenzlauer Berg w Berlinie: po upadku muru nie odnowiona, odłogowana dzielnica z biednym społeczeństwem. Aż do pionierów, twórców, tak, przyszli „nowocześni ludzie”, a po nich „zamożne” rodziny i inwestorzy. Niegdyś „problematyczny” obszar niemieckiej stolicy został zmodernizowany. W międzyczasie Prenzlauer Berg jest elegancką dzielnicą z modnymi kawiarniami na każdym świeżo oczyszczonym rogu ulicy, z mnóstwem ekologicznych sklepów, znakomitych restauracji i, i … Prenzlauer Berg to tylko śródmieście wielu, których dotyczy ta zmiana. Inne dobrze znane przykłady to:
- Berlin (Kreuzberg, Friedrichshain, Neukölln-Nord),
- Hamburg (St. Pauli, Ottensen, St. Georg, Eimsbüttel, Schanzenviertel),
- Monachium (Glockenbachviertel, Haidhausen, Schwabing, Giesing),
- Kolonia (Ehrenfeld, dzielnica belgijska),
- Frankfurt nad Menem (Bahnhofsviertel).
Ponadto w międzynarodowych metropoliach wiele wcześniej uboższych dzielnic stało się modnymi dzielnicami o wysokich cenach. Szczególnie znane są Notting Hill w Londynie i SoHo w Nowym Jorku.
Choć brzmi to dziwnie gentryfikacja - termin ten nabiera coraz większego znaczenia dla mieszkańców dużych miast.
